Eskimeyen Kitaplar, Eskimeyen Kitaplar, Kitap Dünyası

Nedim Divanı

Hakan Arslanbenzer / 01.02.2016

Diline yabancılaşmamış olsaydık Nedim’in iyimser bir romantik olduğunu düşünecektik. İyimser, hazcı, meselesiz bir romantik. Serveti Fünun şairlerinin romantizmi üzerinde asıl etkinin ondan geldiği gerçeğinin çok fazla öne çıkarılmamış olması biraz tuhaftır bu yüzden. Aslında bu bilinen bir şey, fakat Serveti Fünundaki yenileşme cehdi ve o dönem itibariyle siyaset ve sanatın yüzünü Batıdan yana çevirmiş olması bu bilgiyi konuyla ilgili hakim bilgi olmaktan uzak tutmuş olmalı. Nedim’in başarısı da sınırlılığı da bu iyimser romantizmdedir. Güzellik ve mükemmel tabiat (bu tabiatın içinde insan vücudu da vardır) Nedim şiirinin esas figürleridir. Ne var ki, bu güzellik, mükemmellik ve tabiiliğin ya da tabiatın hangi sosyal evren içinde ve ne tür ilişkiler üzerinden geliştiği son derece belirsiz bırakılmıştır. Arzu, heves ve iyimserlik dışında Nedim şiirinde bir şey aramak boşuna. İnsanın vücudu en çıplak haliyle girmiş şiire, ama aynı insanın psikolojisini çağrıştıracak mimik ve jestler ya çok belirsiz ve genel ya da zaten hiç yok. Fuzuli ile Nedim’in Hammamiyelerini kıyas etmek bu durumu daha bir belirginleştirmeyi sağlayacaktır. Fuzuli’nin bütün şiirinde olduğu gibi Hammamiyesinde de mimik ve jestler üzerinden iletilen psikoloji, yani ruh halleri ve ilişki her şeyin önündedir. Nedim ise leziz ve latif bir şehveti bütün şiire yaymış, fakat bunu psikolojik değil adeta cisimsel bir tasvirle vermeyi yeğlemiştir. Bunu Nedim’in bütün şiirine teşmil etmekte beis yok. Duygudan çok zevk. Yorumdan çok tasvir. Hayalden çok madde. Fakat bütün gerçekliği bir tek arzuya hapsetmiş bir estetik görüş. Hazcı, erotik şairlerimizin şahıdır Nedim. Şunu da söylemek lazım ki, hazcılığı ve/veya erotizmi ile şöhret bulan Cemal Süreya aslında Nedim’den çok Fuzuli’nin soyundandır. Çünkü Nedim’in acıdan habersiz nesnel zevkçiliğinin aksine, Fuzuli’deki gibi Süreya’da da zevkten çok acı temel duygu, nesneden veya vücuttan çok ilişki temel estetik birimdir. Ki Karacoğlan da ikinin üçüncüsüdür. O anlamda Nedim’in soyundan olan şairlerimiz daha çok Yahya Kemal ve mesela modernist kuşaktan Ülkü Tamer’dir. Halk şiirinde ise Bayburtlu Zihni Nedim’e en yakın şairlerin başında gelir.

Yeni Haberler